کد مطلب:75490 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:293
«... شما را سفارش به تقوی خداوند می نمایم كه برایتان مثالها آورده است.... خداوند از آثار گذشتگان برای شما عبرتها و درسها باقی گذاشت...»[1]. بلی این علم همانند دیگر امكاناتی كه به انسان عرضه شده است از الطاف الهی است. تاریخ به مثابه و در ردیف زمین، كوهها، معادن، گیاهان و... كه هر یك در شكل گیری حیات آدمی سهم داشته و دارند، در ساختار حیات فردی و اجتماعی انسانی نقش مهمی را ایفا می كنند. اقبال لاهوری همه ی موجودیت انسان را بر گذشته ی او استوار دانسته كه اگر گذشته ی خویش را فراموش كند هیچ ندارد و سر از نیستی بیرون می آورد، او می گوید: سر گذشت او اگر یادش رود مسلم است كه تاثیر این سرمایه خدادادی تنها در ابعاد مادی و فیزیكی نیست، بلكه استفاده ی عمیق تر آن در سازندگی انسانی آن نهفته است. از یكسو پایه ی حیات معنوی، اقتصادی، سیاسی ما بر حركت گذشتگان استوار و بر نردبانی در حركتیم كه پله های قبلی آن را پیشینیان ساخته اند، از سوی دیگر ثمره ی حیات خود را به منزله ی تجربه ی جدید [صفحه 19] در اختیار آیندگان خواهیم گذاشت. بنابراین همه ی آثار گذشتگان ثروتهائی هستند در اختیار نسل بعد.
نهج البلاغه تاریخ را كه محصول حیات گذشتگان برای آیندگان است، از سرمایه های الهی دانسته است:
باز اندر نیستی گم می شود
صفحه 19.
(از خطبه ی 82 ج 1 ص 181 فیض الاسلام.).